Zbrodnia Katyńska to jedno z najtragiczniejszych wydarzeń, jakie rozegrały się w czasie II wojny światowej. W jej wyniku Polska utraciła kwiat swoich elit intelektualnych, politycznych i wojskowych. Śmierć poniosło ponad 22 tys. niewinnych polskich obywateli, którzy mogli wnieść znaczący wkład w rozwój naszego kraju po wojnie, a być może także zmienić bieg historii. Na domiar złego, prawda o tej strasznej zbrodni była skrzętnie ukrywana przez ponad pół wieku – dopiero w 1990 r. władze ZSRR przyznały swoją odpowiedzialność za jej popełnienie. Pamięć o Zbrodni Katyńskiej jest jednak ciągle żywa – w jej zachowaniu pomagają książki o Katyniu, programy w telewizji, artykuły i audycje.
Zagłada polskich elit. Dlaczego doszło do Zbrodni Katyńskiej?
W 1943 r. radio w Berlinie podało informację o odnalezieniu w Katyniu masowych grobów, w których spoczywały szczątki polskich oficerów. W ten sposób na jaw wyszła zbrodnia, która nigdy nie miała ujrzeć światła dziennego. Odpowiedzialność za nią była jednak skrywana jeszcze przez długi czas, a władze ZSRR obwiniały za nią Niemców. Dziś wiemy, że za Zbrodnię Katyńską nie były odpowiedzialne wojska niemieckie, lecz funkcjonariusze NKWD, którzy na polecenie wysokich władz sowieckich na czele z Józefem Stalinem, otrzymali zadanie wyeliminowania polskich elit.
Pierwsze transporty polskich jeńców wojennych przetrzymywanych w obozach na terenie Związku Radzieckiego wyruszyły do Katynia na początku kwietnia 1940 r. Kolejni trafiali tam przez 6 następnych tygodni. Wydany został na nich rozkaz śmierci – bez sądu, wyroku ani prawa do obrony. Jeńcy mordowani byli bestialsko strzałem w tył głowy na terenie Katynia, Charkowa i Miednoje. Śmierć w ten sposób poniosło ponad 22 tys. polskich obywateli – ludzi o ogromnym potencjalne intelektualnym, twórczym oraz obronnym. Jaki cel przyświecał tej strasznej zbrodni? Miała ona przede wszystkim za zadanie pozbawić Polskę ludzi, którzy mogli w przyszłości stanowić zagrożenie dla władzy sowieckiej.
Książki o Katyniu. Zbrodnia Katyńska oczami współczesnych
Mimo tego, że od Zbrodni Katyńskiej upłynęło ponad 80 lat, pamięć o niej jest ciągle żywa, o czym świadczą, chociażby regularnie ukazujące się książki o Katyniu. To między innymi dzięki nim oraz zaangażowaniu w badanie zbrodni współczesnych historyków, dziennikarzy, a także samych rodzin ofiar, możemy mieć pewność, że Zbrodnia Katyńska nigdy nie zostanie zapomniana, a pamięć o zamordowanych Polakach przetrwa.
Jedną z publikacji poświęconych tematyce katyńskiej jest „Katyń Pro Memoria”. To wyjątkowa książka wydana z inicjatywy Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego, stanowiąca zapis rozmów badaczy Zbrodni Katyńskiej z Polski, Rosji, Litwy, Słowacji oraz Niemiec. Wyjątkowość tej publikacji podkreśla także umieszczenie w niej wspomnień Rodzin Katyńskich – potomków Polaków, którzy nigdy nie powrócili do swoich domów.
Tak różnorodny dobór narratorów pozwala nam, czytelnikom, spojrzeć na tematykę Zbrodni Katyńskiej z różnych perspektyw oraz uświadomić sobie, jak wielki wpływ wywarła ona na życie kolejnych pokoleń Polaków. To obowiązkowa pozycja na liście lektur dla wszystkich osób, które interesują się Zbrodnią Katyńską.
Artykuł Partnera Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego